Ngữ pháp tiếng Trung, Góc chia sẻ
Ngữ pháp HSK1 – Ngữ pháp tiếng Trung cơ bản
Đối với các bạn học ngoại ngữ, đặc biệt là tiếng Trung thì ngoài từ vựng các bạn còn cần nắm vững các cấu trúc ngữ pháp. Chính vì thế hôm nay Nhà sách bác nhã sẽ giới thiệu đến bạn “Tổng hợp ngữ pháp tiếng Trung HSK1”.
1. Đại từ tiếng Trung
Đại từ nhân xưng
- 我 /wǒ/: chỉ ngôi thứ nhất (tôi, tớ, mình, ta, tao,…)
- 你 /nǐ/: cậu, bạn, anh, chị, mày,…
- 他 /tā/: chỉ ngôi thứ ba số ít, dùng cho phái nam (cậu ấy, anh ấy, hắn, ông ấy,…)
- 她 /tā/: chỉ ngôi thứ ba số ít, dùng cho phái nữ (cô ấy, chị ấy, bà ấy,…)
- 它 /tā/: con kia, cái kia, dùng để chỉ đồ vật, con vật
- 我们 /wǒmen/: chúng tôi, chúng ta, chúng tớ, chúng mình,…
- 你们 /nǐmen/: các bạn, các cậu, các anh, các chị, chúng mày,…
- 他们 /tāmen/: chỉ ngôi thứ ba số nhiều, thường chỉ nam giới, cũng có thể dùng chung cho cả nam và nữ (họ, bọn họ, các anh ấy,…)
- 她们 /tāmen/: chỉ ngôi thứ ba số nhiều, dùng cho phái nữ (họ, các chị ấy, các cô ấy,…)
- 咱们 /zánmen/: chúng ta
- 它们 /tāmen/: chúng nó (dùng cho đồ vật, động vật)
Đại từ chỉ định
- 这 /zhè/: đây, này, cái này,…
VD: 这是王老师。/Zhè shì wáng lǎoshī./
Đây là thầy Vương.
- 那 /nà/: kia, cái kia, đó,…
VD: 那本书是他的。/Nà běn shū shì tā de./
Quyển sách kia là của anh ấy.
- 这/那+ 是+ danh từ /zhè/nà shì…/: Đây là…/ kia là…
VD: 这是我的书。/Zhè shì wǒ de shū./
Đây là sách của tôi.
- 这/那+ lượng từ + danh từ /zhè/nà…/: Cái…..này/ cái…. kia
VD: 这本书/zhè běn shū/
Quyển sách này
- 这儿 /zhèr/: ở đây, chỗ này, bên này,…
(ngoài ra có thể kết hợp với đại từ nhân xưng hoặc danh từ chỉ người để chỉ chỗ của ai đó)
VD: 我这儿有很多书。/Wǒ zhèr yǒu hěn duò shū/
Chỗ của tôi có rất nhiều sách.
- 那儿 /nàr/: chỗ kia, chỗ ấy, nơi ấy,… (ngoài ra có thể kết hợp với đại từ nhân xưng hoặc danh từ chỉ người để chỉ chỗ của ai đó)
VD: 王老师哪儿有你的笔记本。/Wáng lǎo shī nàr yóu nǐ de bǐ jì běn/
Chỗ của thầy Vương có vở của bạn.
Đại từ nghi vấn
| Cấu trúc | Phiên âm | Ý nghĩa | Ví dụ |
| 谁 | shéi | ai | 那个人是谁？ |
| 哪 | nǎ | nào, cái nào, cái gì,… | 你要买哪种水果？ |
| 哪 + lượng từ + danh từ | nǎ… | … nào? | 哪条裙子是你的？ |
| 哪儿 | nǎr | chỗ nào, đâu, ở đâu,… | 你在哪儿？ |
| 几 | jǐ | mấy | 你几岁了? |
| 几+ lượng từ+ danh từ | jǐ… | Mấy ….? | 你有几本书？ |
| 什么 | shénme | cái gì | 你说什么？ |
| 多少 | duōshao | bao nhiêu | 你有多少钱？ |
| 多少+danh từ | duōshao… | bao nhiêu….? | 苹果多少一斤？ |
| 怎么 | zěnme | thế nào, sao, làm sao | 她怎么这么开心？ |
| 怎么+ động từ | zěnme… | dùng để hỏi cách thức thực hiện của động tác | 这个字怎么读？ |
| 怎么样 | zěnmeyàng | thế nào, ra làm sao (thường đứng cuối câu, hoặc làm định ngữ, dùng để hỏi tính chất, tình hình hoặc hỏi ý kiến) | 明天早上8点见，怎么样？ |
2. Chữ số tiếng Trung trong HSK1
Biểu thị thời gian: Thứ tự sắp xếp thời gian trong tiếng trung là từ giờ tới phút và giây, từ năm tới tháng rồi mới đến ngày.
- 8点40分 /bā diǎn sìshí fēn/: 8 giờ 40 phút
- 2022年1月18日 /èrlíngèrèr nián yī yuè shí bā rì/: Ngày 18 tháng 1 năm 2022
Biểu thị tuổi tác
- 她今年30岁 /Tā jīnnián sān shí suì/: Cô ấy năm nay 30 tuổi.
Biểu thị số tiền
- 10块 /shí kuài/: 10 đồng ( tệ)
- 五毛 / wǔmáo/: 5 hào ( 1 đồng bằng 10 hào)
- Người Trung Quốc khi nói số tiền sẽ lấy 4 số 0 làm một mốc.
- VD: 100.000 thì người Trung Quốc sẽ nói là 十万 （10.0000）
Biểu thị chữ số: Khi đọc các dãy số dài như số nhà, số điện thoại, số chứng minh thư….. thì ta đọc từng số từ trái qua phải như số đếm.
- **Chỉ có số một là “一/yī/” thường đọc thành /yāo/
- VD: 我的电话是94290001。 /Wǒ de diànhuà shì jiǔ sì èr jiǔ líng líng líng yāo./
- Số điện thoại của tôi là 94290001.
3. Liên từ
和 (hé – và, với)
- VD: 我和你 /wǒ hé nǐ/: Tôi và bạn
Chú ý: liên từ này chỉ dùng để nối giữa hai danh từ , nối giữa 2 chủ ngữ, nối 2 động từ đơn, không dùng để nối giữa 2 vế câu.
4. Giới từ
Chủ ngữ +在 (zài) + Tân ngữ chỉ địa điểm + động từ + Thành phần khác: Ai làm gì ở đâu.
VD: 我昨天在家看电影。/Wǒ zuótiān zàijià kàn diànyǐng./
Hôm qua tớ ở nhà xem phim.
5. Lượng từ
Dùng sau số từ: Số từ + lượng từ + danh từ
VD: 一碗面条 /Yì wǎn miàntiáo /: 1 bát mì
三本书 / Sān běn shū / 3 cuốn sách
Dùng sau “这” ”那” ”几”：这/那/几 + lượng từ + danh từ
VD:
- 这个椅子 /zhègeyǐzi/: cái ghế này
- 那些年 /nàxiēnián/: những năm tháng đó
- 几条裤子/jǐ běnkùzi/: mấy chiếc quần
- 那个人是他爸爸。/Nàgè rén shì tā bàba./: Người kia là bố của anh ấy.
6. Trợ động từ
*会 (huì): biết ( biết thông qua học tập và rèn luyện)
VD: 我会做饭。 /Wǒ huì zuò fàn./Tôi biết nấu cơm.
*能 (néng): Có thể
VD: 你现在能过来吗？/Nǐ xiànzài néng guò lái ma?/
Bây giờ bạn có thể qua đây không?
Phủ định của 2 trợ động từ này là 不会/不能
7. Phó từ
Phó từ phủ định
*不 (bù – không): Dùng để phủ định cho những hành động ở hiện tại, tương lai và phủ định sự thật
VD: 我不是老师。 /Wǒ bú shì lǎoshī./
Tôi không phải là giáo viên.
*没 (méi – không): Dùng để phủ định cho hành động xảy ra trong quá khứ
**没有 (méiyǒu – không có)
VD: 她没有告诉我。/Tā méiyǒu gāosù wǒ./
Cô ấy đã không kể với tôi.
Phó từ chỉ mức độ
| 很 | hěn | rất, quá | 我很难过 |
| 太…了 | tài…le | quá, lắm | 太好了 |
| 非常 | fēicháng | rất nhiều | 非常好 |
8. Trợ từ
Trợ từ kết cấu: 的 (de). Dùng để nối giữa định ngữ và trung tâm ngữ
Cấu trúc: Định ngữ + (的) + Trung tâm ngữ
Định nghĩa là thành phần bổ nghĩa cho danh từ hoặc ngữ danh từ. Dùng để miêu tả và hạn chế cho danh từ và đứng trước danh từ.
Trung tâm ngữ là thành phần đứng sau định ngữ, là đối tượng được nhắc chính đến trong cụm danh từ.
Trường hợp giữa định ngữ và trung tâm ngữ bắt buộc có trợ từ kết cấu 的.
**Khi danh từ hoặc đại từ làm định ngữ biểu thị mối quan hệ miêu tả, hạn chế hoặc quan hệ sở hữu phải có thêm 的.
VD: 我的书/wǒ de shū/
Sách của tôi
**Khi cụm tính từ, cụm chủ vị làm định ngữ thì phải thêm 的.
VD:
- 漂亮的裙子: Cái váy rất đẹp
- 我买的东西: Đồ mà tôi mua
Trợ từ ngữ khí
了 (le): Thường đứng cuối câu, biểu thị ngữ khí khẳng định, hoặc động tác đã xảy ra.
VD: 他去公园了。/Tā qù gōngyuán le/
Anh ta đến công viên rồi.
吗 (ma): …..không? Đứng cuối câu dùng cho câu hỏi có…..không?
VD: 他是老师吗？/Tā shì lǎoshī ma? /
Cậu ấy là giáo viên à?
呢 (ne): Đứng cuối câu, giúp câu nói thêm uyển chuyển, hoặc dùng cho câu hỏi tỉnh lược
VD: 你在哪儿呢？/nǐ zài nǎr ne?/
Cậu ở đâu vậy?
9. Câu nghi vấn
- 吗 (ma): 这是你的书吗？/Zhè shì nǐ de shū ma?/ Đây là sách của bạn à?
- 呢 (ne): 我是老师，你呢？/Wǒ shì lǎoshī, nǐ ne?/Tôi là giáo viên, còn bạn?
10. Câu cầu khiến
- 请 (qǐng): 请进 /qǐngjìn/: Mời vào
11. Câu trần thuật
Câu khẳng định
- 明天是星期三。 /Míngtiān shì xīngqīysān/: Ngày mai là thứ tư.
- 我喜欢他。 /Wǒ xǐhuān tā/: Tôi thích anh ấy.
- 天气很热。 /Tiānqì hěn rè/: Thời tiết rất nóng.
Câu phủ định:
- 不 (bù): 他不是我的哥哥。 /Tā bú shì wǒ de gēgē./ Anh ấy không phải anh trai tôi.
- 没 (méi): 她没去看电视剧。 /Tā méi qù kàn diànshìjù./ Cô ta đã không xem phim truyền hình.
12.Trạng thái của hành động
Dùng “在……呢” biểu thị hành động đang tiếp diễn:
VD: 他们在学习呢。 /Tāmen zài xué xí ne/
Họ đang học bài.
13. Các câu dạng đặc biệt
Câu chữ “是”
VD: 他是我的同学。 /Tā shì wǒ de tóngxué./
Anh ấy là bạn học của tôi.
Câu chữ “有”
VD: 一个星期有7日。 /Yí gè xīngqī yǒu qī rì./
Một tuần có 7 ngày.
TÌM HIỂU THÊM
- Sách Tránh lỗi sai, chuẩn ngữ pháp – Giúp người Việt Nam học giỏi tiếng Hán
- Phương pháp học từ vựng tiếng Trung hiệu quả
Hy vọng thông qua bài viết mà mình chia sẻ trên đây sẽ mang đến cho bạn những thông tin hữu ích trong quá trình học tiếng Trung. Bạn có thể ghé qua website của Nhà sách Bác Nhã để học, tìm thật nhiều tài liệu tiếng Trung hơn nhé!